Séc hay
chi phiếu là một văn kiện mệnh lệnh vô điều kiện thể hiện dưới dạng chứng từ của người chủ tài khoản, ra lệnh cho
ngân hàng
trích từ tài khoản của mình để trả cho người có tên trong séc, hoặc trả
theo lệnh của người ấy hoặc trả cho người cầm séc một số tiền nhất
định, bằng tiền mặt hay bằng
chuyển khoản. Ngoài ra séc cũng có thể được định nghĩa là
một hối phiếu ký phát đòi tiền một ngân hàng, thanh toán ngay khi có yêu cầu[1].
Các bên liên quan đến séc
- Bên ký phát, (bên phát hành): là người ký tờ séc để ra lệnh cho ngân hàng.
- Bên thanh toán: là ngân hàng có nghĩa vụ trả tiền theo lệnh của bên ký phát.
- Bên thụ hưởng: bên nhận tiền từ ngân hàng.
Luật pháp của đa số các quốc gia cho phép séc có thể
chuyển nhượng cho nhiều người liên tiếp bằng thủ tục ký hậu trong thời hạn hiệu lực của séc.
Phân loại
Theo cách xác định người thụ hưởng:
- Séc lệnh: trả tiền cho cá nhân hoặc thực thể có tên ghi trên séc hoặc trả cho bên được chuyển nhượng.
- Séc vô danh: trả tiền cho người nắm giữ tờ séc.
Theo các yêu cầu để đảm bảo an toàn trong thanh toán séc:
- Séc trơn: mặt sau để trắng hoàn toàn, séc này có thể được ngân hàng trả tiền mặt.
- Séc gạch chéo: mặt sau được gạch hai đường chéo song song, séc này
chỉ có thể được trả tiền bằng hình thức ghi có vào tài khoản của người
thụ hưởng tại ngân hàng.
- Séc gạch chéo đặc biệt: mặt trước hoặc mặt sau của tờ séc được gạch
hai đường chéo song song, giữa hai đường chéo là tên ngân hàng hoặc cả
chi nhánh ngân hàng. Séc này chỉ có thể được nộp vào ngân hàng hay chi
nhánh ngân hàng ghi trên đó. Ngoài ra séc gạch chéo đặc biệt cũng có thể
ghi tên ngân hàng nhờ thu để thuận tiện cho việc giải quyết khi séc bị
ngân hàng thanh toán từ chối thanh toán.
Ngoài ra, theo mức độ đảm bảo sẽ nhân được tiền cho người thụ hưởng còn có:
- Séc ngân hàng (hay séc tiền mặt): là séc do ngân hàng phát hành nên
người thụ hưởng sẽ được đảm bảo thanh toán trừ trường hợp phát hiện ra
tờ séc đã bị gian lận. Sở dĩ nó được gọi là séc tiền mặt vì có giá trị
gần như tiền mặt do sẽ được thanh toán ngay.
- Séc bảo chi: là một tờ séc được ngân hàng của người phát hành đảm
bảo rằng tài khoản của người đó có đủ tiền để được trích ra khi thanh
toán. Trong trường hợp này, ngân hàng thường ghi hoặc đóng dấu bảo chi
lên tờ séc.
Thanh toán séc
Xuất trình séc: người nắm giữ xuất trình séc tại:
- Ngân hàng được chỉ định ghi trên séc; hoặc
- Ngân hàng làm dịch vụ thanh toán (ngân hàng nhờ thu). Phương thức này phổ biến hơn do thuận tiện cho người thụ hưởng.
Thanh toán séc: trường hợp séc được xuất trình tại ngân hàng bị ký
phát đến thì ngân hàng thực hiện thanh toán cho người thụ hưởng, nếu
xuất trình tại ngân hàng nhờ thu thì quy trình như sau:
- Ngân hàng nhờ thu nhận séc và đóng dấu gạch chéo đặc biệt lên đó để
khi séc không được thanh toán ngân hàng bị ký phát đến có thể gửi trả
lại séc. Tiếp theo họ gửi séc đến ngân hàng bị ký phát, ngân hàng này sẽ
kiểm tra tờ séc và nếu séc hợp lệ, tài khoản của người ký phát còn đủ
tiền thì tài khoản của người ký phát sẽ bị ngân hàng ghi nợ. Việc thanh
toán giữa ngân hàng nhờ thu và ngân hàng bị ký phát được thực hiện thông qua hệ thống thanh toán bù trừ séc.
Séc có thể sẽ không được thanh toán trong những trường hợp sau:
- Người ký phát đình chỉ hoặc hủy bỏ việc thanh toán séc.
- Tài khoản của người ký phát không đủ tiền.
- Chữ ký trên séc không giống với mẫu chữ ký mà người ký phát đã đăng ký tại ngân hàng.
- Tờ séc bị khiếm khuyết, phổ biến là: trị giá của tờ séc bằng chữ và
bằng số không giống nhau; ngày tháng đề trên séc là một ngày trong tương
lai; không có tên của người hưởng lợi ghi trên séc; séc bị sửa đổi một
cách không hợp lệ; séc nhàu nát, bị rách mà không có xác nhận của ngân
hàng là do tình cờ; séc được hai ngân hàng gạch chéo nhưng không có đảm
bảo của một trong hai ngân hàng đó đối với ngân hàng thanh toán...
Trường hợp séc không được thanh toán do tài khoản của người ký phát
không đủ tiền gọi là séc không đủ khả năng thanh toán. Người ký phát sẽ
được ngân hàng mà người đó ký phát đến thông báo để thực hiện nghĩa vụ
thanh toán cho người thụ hưởng. Nếu người ký phát không thực hiện người
thụ hưởng có quyền khởi kiện. Các quốc gia có thể có hệ thống theo dõi
những người ký phát séc không đủ khả năng thanh toán, ngoài việc phải
chịu trách nhiệm pháp lý, các đối tác thương mại thường sẽ không chấp
nhận thanh toán bằng séc đối với những người đã từng ký phát séc không
đủ khả năng thanh toán. Theo luật của
Việt Nam, người ký phát séc không đủ khả năng thanh toán có thể bị đình chỉ có thời hạn hoặc vĩnh viễn quyền ký phát séc.
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น